Tôi viết câu chuyện này khi về qua chợ Chiều trong khu xóm nghèo để thăm người bạn tù, anh Phúc, trước khi dời xa quê hương.
Anh Phúc và tôi đã có một thời gian cùng chung chiếu trong trại tù “cải tạo”. Chúng tôi đã từng tâm sự với nhau về cảnh đời của mình. Anh thường kể về cuộc tình của anh, nhắc đến cô giáo Loan với tấm lòng trìu mến, nhớ thương. Anh mang hình ảnh đó trong suốt thời gian nhục nhằn cơ cực, coi đó như là một niềm tin để đối đầu với những nghịch cảnh khắc nghiệt. Mơ ước của anh là một ngày đoàn tụ. Anh sẽ trở về nơi chốn cũ, cuốc đất trồng khoai bên người vợ trẻ, sống đời đạm bạc rau dưa. Rồi những đứa con sẽ ra đời để chia sớt với vợ chồng anh niềm hạnh phúc. Khi nói về ước mơ của mình, đôi mắt anh rực lên niềm vui rạng rỡ. Và bao giờ cũng thế, sau câu chuyện, anh thích đọc cho tôi nghe những đoạn thơ mà anh không hề ghi lên giấy. Thơ nằm trong trái tim anh. Là sợi dây nối liền tình yêu anh với cô giáo Loan. Là nỗi khát khao bỏng cháy hòa quyện trong niềm mơ ước:
“...phá rừng sâu làm rẫy
phá rừng sâu dựng nhà
nhà ba gian vách nứa
rẫy hai mùa bội thu

em thương anh vất vả
da đen giòn, đen mun
anh thương em vất vả
nắng cháy tóc, xém da

sáng, lưng nồi khoai chín
trưa, đầy bát cơm vừng
chiều, mặt trời trốn núi
hai ta về nhà chung

vui với đàn con nhỏ
vui với tháng ngày riêng
cuộc đời đâu phải khổ
khi ta có tình yêu

đôi bàn tay chai cứng
vuốt tóc em cháy đỏ
đôi môi khô vì nắng
nhưng nói vạn lời Thơ

dù ăn khoai ăn sắn
dù uống nước lá rừng
dù qua cay vượt đắng
cũng yêu đời thủy chung...”

Khi bệnh trở nặng, anh được thả về còn tôi lại thêm một lần chuyển Trại. Từ đó, do trở ngại dồn ép từ mọi phía, chúng tôi không lần gặp nhau.
Và khi đứng ở đầu con dốc của khu chợ Chiều, tôi đã nghe thím Hai nghẹn ngào kể lại chuyện của hai người. Thiệt đúng là những mảnh đời tan nát !
Lần đó, tôi đã không được may mắn gặp cô giáo Loan. Giữa cảnh chiều lành lạnh của Phố Núi mờ sương và cuối con dốc vần vũ những đám mây chuyển màu xám ngắt, tôi hình dung một bóng người âm thầm lặng lẽ đi về hướng núi. Văng vẳng còn nghe tiếng đọc Thơ rất đỗi ngậm ngùi :
Anh ơi ! Mưa lạnh cuộc tình
Nắng hong thương nhớ hai mình khô rang
Kể từ anh biệt dương gian
Bỏ em trơ trọi lang thang chợ Đời....

ba-mươi-lăm năm nhìn lại