BÂNG KHUÂNG NÓI CHUYỆN QUÊ NHÀ....

bâng khuâng nói chuyện quê nhà
bây chừ không biết rồi ra sao rồi !...

gởi người Xóm Đình Đa Cát ( Cây số 4 Đà Lạt )

Chiều nay nhận được email, đọc, mà phát buồn, rồi cười !. (chớ không phải là buồn cười, mà là buồn rồi cười, nói đúng tâm trạng là cười buồn !). Chắc chắn đây là người cùng Xóm đình chớ không chạy trật !.

Nội dung :

“...mi con cháu nhà ai mà viết ngang viết dọc về cái xóm quê mình để tao đọc mà mất ngủ mấy đêm. Mất ngủ vì nhớ lại cái hồi xưa. Tao nhờ thằng cháu lên “gô gồ” tìm tên tác giả để đọc cho “đã” cái bài Xóm Đình Đa Cát mà tụi nhỏ nói là có ông mô đó viết về xóm quê mình sao mà buồn ray rứt. Tao có đọc. Cái đọan mi nói bị  con chó cắn rồi về xức mồ hóng. Con chó của nhà chú Ba Cận chớ mô.. Còn Phạm Lạc thì tao nhớ, Phạm Đông tao cũng nhớ. Cả hai là con của chú Hương kiểm Lào gần nhà chú Nghi. So trong truyện mi là bạn của thằng Đông, rứa là đàn em xa so với tao rồi. Tao lứa tuổi với Phạm Liêu là anh của Phạm Lạc, Phạm Đông. Hồi nhỏ còn chơi với nhau cứ gọi là mày, tao mà nhiều khi đánh nhau hung lắm. Sau này Liêu về Xóm đã là thầy giáo mà nghiêm nghị chững chạc cho nên tao khó gọi lại mày tao quá. Cứ gọi nhau là ông với tôi cho dễ chuyện trò với nhau. Vậy chớ mi con cháu nhà nào trong Xóm....”

Meo qua meo lại hóa ra anh là người cùng xóm. Anh đang ở quê nhà và cũng đang ở nhà trông coi cháu nội, ngoại đầy đàn.

Có một đoạn email, anh nói “ Mù cha tam đợi ! Mấy đứa con tao răng mà hắn soàn soạt mỗi năm mỗi đứa làm cho tao với chị hùn sức nhau trông coi mấy đứa cháu cũng thấy  ngất ngư con tàu đưa. Nói chơi vui là chắc trời lạnh tụi hắn ngủ sớm...”.

Thú thật, tôi không hình dung ra anh là ai, dù biết nhà anh cách nhà tôi một đoạn đường dài gần gần như là Xóm trên Xóm dưới. Sau này, do anh nói, là chồng của chị Huê, tôi mới giật mình nhớ lại anh là tài tử, chị Huê là giai nhân của Xóm tôi. Té ra anh là con của bác Cứ, chị là con của chú Tường.

Rồi khi biết tôi là con của ôn Cai Hoành anh nói : “ hèn chi mi viết văn làm thơ bởi hồi đó chú Cai cũng thơ văn giắt đầy mình đi tới đâu cũng nói chuyện thơ văn mặc dầu chú là thợ mộc dùi đục chan chát suốt ngày. Sau này chú lên chưn làm thầu khoán đi suốt năm suốt tháng. Lâu lâu về nhà thắp cây đèn “măng sông” ( manchon) sáng rỡ. Hồi đó xóm mình chỉ có đèn dầu. Đêm tối có việc ra ngoài thì đốt đuốc...”

Anh vốn tên là Đực.

Sau này, có một khỏang thời gian dài, lang bạt kỳ hồ xuống tận miền Nam kỳ lục tỉnh. Có qua Cao Miên ( có qua không, không biết, chỉ nghe nói, nghe tin đồn !).

Cuối cùng về lại Xóm quê.

Ai lâu ngày gặp  gọi mừng tên Đực (cúng cơm) là anh giả lơ như không nghe không thấy. Ngày nào bác Cứ cũng có người tới nhà “mắng vốn”, có nghỉa là phàn nàn hay nặng hơn là phiền trách, về thái độ của anh với bà con làng xóm. Bác, trước tiên là xin lỗi rồi sau đó mới giải thích nguyên do. Hóa ra là cái tên Đực (cúng cơm) bây giờ là tên Đại. Trần Quang Đại thay vì Trần Đực như ngày nào. Chuyện này có Hộ Lại của Làng ( là chú Lại) thay mặt chính quyền viết lên giấy trắng ( không trắng lắm, chỉ ngà ngà) chuyển đổi tên cũ qua tên mới trên tờ  Giấy Khai Sinh. Bên dưới có chữ ký của ông Xã Trưởng với dấu mộc màu xanh đen ( sau này dấu mộc  đổi tông màu đỏ chói ) . Ai dám không tin!

Sau một khoảng thời gian trường trải quê xa học đòi bao điều mới lạ , anh về lại Xóm cũ, tuồng như là “ hương đồng gió nội bay đi ít nhiều” nên Trần Quang Đại đã là thần tượng của lớp thanh niên Làng Xóm đèn dầu le lói.

Đầu tiên là cái đầu trọc bao đời gìn giữ nay đã chuyển hóa ra đầu tóc dài chải tém, láng mướt dầu dừa. Mấy anh trai làng ( có nhiều anh đẹp trai dễ sợ mà cũng có nhiều anh, cũng trai, mà xấu trai thấy ớn ) đã thầm lén đua nhau ( nhìn nhau tranh nhau ) dưỡng nuôi mái tóc dài. Để tha hồ mà chải tém !

Quần cụt áo thun hay thuở giờ trần sì quần cụt, áo da tứ thời, nay đua đòi nhau quần tây dài, áo tây  tay dài cổ bẻ. Quần thì bốn nếp li, hai túi trước hai túi sau. Áo cần (rất cần) có một túi để bỏ cái lược ( nhỏ ) lâu lâu làm dáng, lấy ra, chải ngược mái tóc gió bay. Sau này vài năm, không giắt lược mà giắt cây bút máy Pilot…

Chân trần mưa nắng hai mùa hay dẫu cho có bốn mùa xuân hạ thu đông cũng trần thân lội đạp nay đã “ôm” đôi dép cao su đủ màu xanh đỏ tím vàng. Nếu  không điều kiện để đua đòi thì cứ chơi ngang đôi guốc vông. Cũng vậy thôi ! Guốc với dép, nói tận cùng, cũng chỉ là một nghỉa như nhau. Cũng chỉ ôm đôi chân trần đừng cho đạp đất như đã từng đạp bao năm . Duy có điều, so với thời trang, đôi dép vẫn có tranh phần thời thượng !

Thử tưởng tượng. Mặc quần tây áo tây mà đi đôi guốc vông thì đúng là choài đạp nhau hung bạo!. Thiếu điều mắc cở !!!

Nhưng mà thôi !

Nhắc chuyện hồi xưa mà đem so lòng theo tình cảnh ngày nay thì nhắc nhớ làm chi ! Nói cho cùng, cũng chỉ tại vì nhớ tới anh Đực bỗng dưng là anh Đại.

Anh Đực (tên cúng cơm) rồi anh Đại !. Cũng vậy thôi !. Đực với Đại, nói tận cùng, cũng chỉ là một nỗi nhớ  như nhau. Cũng chỉ là vòng ôm kỷ niệm viết về một làng quê viết hoài không hết những trăn trở vui buồn.

Lớp thanh niên, ngày đó, theo anh làm thay đổi khuôn mặt Xóm Làng nhưng không theo nổi anh tiếng đàn và lời ca bạt ngàn trời đất phương Nam. Cái đó là của phần anh, không ai níu được.

Khi anh dạo tiếng đàn cò-bay-thẳng-cánh ruộng lúa phương Nam và cất lời ca Nam Bộ, chính thống giọng Nam, không pha trại giọng người tứ xứ về hội tụ lại làm nên Xóm Làng mình, một Xóm Làng quê nằm cuối trời phong thổ chưa từng có nóng chỉ có lạnh và se lạnh. Vùng cao.

Xóm quê mình đêm thắp đèn dầu âm thầm lặng lẽ trong sinh hoạt gia đình. Đêm Trăng người người tụ họp sân Đình coi như mái nhà chung để để tận hưởng thời gian quý hiếm một vài mùa Trăng ấm mà vui đùa quên những lặng thầm sinh hoạt gia đình khép kín những ngày Trăng giú trong mây. Những ngày mưa dài lê thê và những ngày tiết trời se sắt lạnh...

Tiếng đàn và giọng hát phương Nam của anh đã như níu nắng ấm bỏ vô tình Làng Xóm.

Anh là tài tử của Xóm quê tôi.

 

(còn tiếp, khi có thời giờ... )